Όταν οι πόλεις επεξεργάζονται τον έξυπνο αστικό μετασχηματισμό, η περισσότερη προσοχή στρέφεται γύρω από την ανάπτυξη τεχνολογιών όπως το Internet of Things, οι αισθητήρες, ο αυτοματισμός, η τεχνητή νοημοσύνη και άλλων που μπορούν να βελτιώσουν τα πρότυπα διαβίωσης. Υπό αυτήν την έννοια, οι πολίτες θεωρούνται ως χρήστες, δοκιμαστές ή καταναλωτές.
Είναι πολύ λίγες οι έξυπνες πόλεις που αντιμετωπίζουν τους πολίτες τους ως πηγές καινοτομίας και δημιουργικότητας. Εάν οι πόλεις αντιληφθούν τον διπλό ρόλο των έξυπνων πολιτών, θα διαμορφώσουν πιο περιεκτικές αστικές κοινότητες που θα εξυπηρετούν κάθε ομάδα της κοινωνίας.
Οι ευάλωτες ομάδες μιας πόλης, για παράδειγμα, συχνά ξεχνιούνται. Σε μια παγκόσμια μελέτη, οι περισσότεροι από τους 250 ηγέτες έξυπνων πόλεων που συμμετείχαν παραδέχτηκαν ότι ο σχεδιασμός της έξυπνης πόλης παραβλέπουν τις ανάγκες των ατόμων με ειδικές ανάγκες.
Εκτιμάται ότι μόνο το 18% των εμπειρογνωμόνων γνωρίζουν κάποια πρωτοβουλία έξυπνης πόλης που επικεντρώνεται σε μια τεχνολογία που θα μπορούσε να είναι προσβάσιμη ακόμη και από τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Η έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την Αναπηρία δείχνει ότι περίπου ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι, δηλαδή το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού ζουν με κάποια μορφή αναπηρίας.
Εάν, λοιπόν, οι πόλεις θέλουν να μετατραπούν σε πραγματικά έξυπνες κοινότητες, πρέπει να καταστήσουν την τεχνολογία προσβάσιμη σε κάθε άτομο, συμπεριλαμβανομένων των ευάλωτων πολιτών και των ηλικιωμένων. Οι πόλεις μπορούν να γίνουν έξυπνες μόνο όταν κατοικούνται από έξυπνους πολίτες. Οι ειδικοί, όμως, εξακολουθούν να είναι ασαφείς σχετικά με το τι ακριβώς είναι μια «έξυπνη πόλη» και το πώς μπορούν να διαμορφώσουν εξυπνότερες κοινότητες.
Για να αποκτήσουμε, λοιπόν, μια πιο ξεκάθαρη εικόνα, παρακάτω αναλύουμε τα εξής: 1) Ανάπτυξη τεχνολογίας λαμβάνοντας υπόψη τον διπλό ρόλο των πολιτών και 2) Εφαρμογή τεχνολογίας που είναι προσβάσιμη ακόμη και από τους ευάλωτους πολίτες μιας κοινότητας – αντιμετωπίζοντας τις πιο πιεστικές προκλήσεις στις οποίες οι άνθρωποι αυτοί καλούνται να ανταποκριθούν.
Έξυπνοι πολίτες ως το σημείο-κλειδί
Όταν οι πόλεις αναπτύσσουν μια νέα τεχνολογία, είναι ευθύνη τους να διασφαλίσουν ότι όλοι οι πολίτες μπορούν να αξιοποιήσουν ουσιαστικά την τεχνολογία και να επωφεληθούν από αυτήν.
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί επενδύοντας σε προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, εργαστήρια και πρόσβαση στο διαδίκτυο σε επίπεδο κοινότητας που μπορεί να βοηθήσει τους πολίτες να εξοικειωθούν με τη νέα τεχνολογία και, ταυτόχρονα, τους δίνει την ευκαιρία να παρουσιάσουν τις δικές τους ιδέες και προτάσεις. Ορισμένα από αυτά τα προγράμματα μπορούν να διεξαχθούν μέσω ιδιωτικής πρωτοβουλίας, ενώ άλλα μπορούν να γίνουν με την επιβολή της δημόσιας πολιτικής.
Το «Making Sense» είναι μια πλατφόρμα που δείχνει πραγματικά πώς οι πολίτες μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα της πόλης για την αντιμετώπιση τοπικών προβλημάτων – επιτρέποντάς τους να γίνουν έξυπνοι πολίτες.
Για παράδειγμα, το Κοσσυφοπέδιο είναι ένα από τα πιο μολυσμένα μέρη στην Ευρώπη. Το Κίνημα Επιστήμης για την Αλλαγή του Κοσσυφοπεδίου εξετάζει την ατμοσφαιρική ρύπανση στην περιοχή επιτρέποντας στους νέους και τον πληγέντα πληθυσμό να συνεργαστούν ενάντια στην πρόκληση μέσω εκστρατειών και δράσεων.
Ένα άλλο πιλοτικό έργο γνωστό ως «Gamma Sense» είναι η ενδυνάμωση των πολιτών (άτομα που βρίσκονται κοντά σε πυρηνικά εργοστάσια) με νέα εργαλεία για τη λήψη δεδομένων που σχετίζονται με τις πυρηνική ενέργεια. Γενικά, τα περιστατικά που σχετίζονται με την πυρηνική ενέργεια φτάνουν στα αυτιά των πολιτών σε διάστημα περίπου 3 ημερών. Με το «Gamma Sense» αναμένεται να μειωθεί αυτό το χρονικό διάστημα δημιουργώντας νέα εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους πολίτες για την παρακολούθηση της ακτινοβολίας γάμμα.
Προσβασιμότητα χωρίς αποκλεισμούς σε έξυπνες πόλεις
Ο Δρ. Victor Pineda και ο James Thurston παρουσίασαν την πρωτοβουλία «Έξυπνες πόλεις για όλους» για τα άτομα με ειδικές ανάγκες, η οποία υποστηρίζεται από τη Microsoft σε συνεργασία με τις World Enabled, G3ICT. Το Smart Cities for All Digital Inclusion Toolkit είναι ένας οδηγός που επιδιώκει να καταρρίψει τα εμπόδια της ένταξης, με βάση μια παγκόσμια έρευνα και συμβουλές από ειδικούς.
Το πρώτο από τα τέσσερα εργαλεία βοηθά τις πόλεις να διασφαλίσουν ότι η τεχνολογία που αναπτύσσουν προωθεί την πρόσβαση χωρίς αποκλεισμούς. Το δεύτερο εργαλείο παρέχει πληροφορίες σχετικά με τρία προσιτά τεχνολογικά πρότυπα προτεραιότητας που πρέπει να γνωρίζει και να εφαρμόζει κάθε τμήμα CIO και IT. Το τρίτο εργαλείο είναι ένα εργαλείο επικοινωνίας που μπορεί να υποστηρίξει τους ηγέτες των αστικών περιοχών για μια ισχυρότερη δέσμευση προς την ψηφιακή ένταξη.
Το τελευταίο εργαλείο είναι μια βάση δεδομένων έξυπνων πόλεων που, αν καταστούν προσβάσιμες, μπορούν να έχουν έντονο θετικό αντίκτυπο στους ευάλωτους πολίτες μιας πόλης. Το Smart Cities for All Toolkit, που διαθέτει 10 γλώσσες, έχει ήδη ενσωαματωθεί σε κορυφαίες έξυπνες πόλεις του κόσμου.
Η Μελβούρνη κάνει τη ζωή εύκολη για τα άτομα με ειδικές ανάγκες
Περίπου ένας στους πέντε Αυστραλούς αντιμετωπίζει κάποια μορφή αναπηρίας. Έτσι, το πρώτο τρίμηνο του 2018, η πόλη της Μελβούρνης ξεκίνησε έναν ανοιχτό διαγωνισμό καινοτομίας με στόχο να καταστήσει τις πόλεις πιο προσιτές στους ευάλωτους πολίτες. Οι εταιρικοί οργανισμοί παροτρύνθηκαν να ενσωματώσουν προσεγγίσεις που βασίζονται σε δεδομένα τεχνολογίας για να στοχεύσουν ζητήματα όπως το προσβάσιμο πάρκινγκ, η πλοήγηση σε μονοπάτια και η εύρεση του δρόμου.
Οι λύσεις που κέρδισαν τον διαγωνισμό περιελάμβαναν τη Melba, μια εφαρμογή που ενσωματώνει τα ανοιχτά δεδομένα της Μελβούρνης με έξυπνους βοηθούς όπως το Siri, το Google Assist και το Alexa του Amazon για την παροχή πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο μέσω ανάγνωσης κειμένου, φωνής και οθόνης.
Μια άλλη λύση που ξεχώρισε είναι το ClearPath, ένα σύστημα πλοήγησης που βοηθά τα άτομα με προβλήματα όρασης να μετακινούνται εύκολα στην πόλη, συμπεριλαμβανομένων άγνωστων χώρων, εκδηλώσεων, εργοταξίων και περιοχών με έντονη κίνηση πεζών. Μια τρίτη λύση, το Eatability, παρέχει ένα σύστημα αξιολόγησης με οδηγίες για τα τρόφιμα και τα ποτά στην πόλη που ενισχύουν την προσβασιμότητα για άτομα με προβλήματα κινητικότητας, ακοής, όρασης και άλλα.
Οι έξυπνες πόλεις αντιμετωπίζουν την έλλειψη στέγης και την απομόνωση
Ακόμη και άνθρωποι που είναι άστεγοι, απομονωμένοι ή ψυχικά ασταθείς υπάγονται στον ευάλωτο πληθυσμό μιας πόλης. Ένα πιλοτικό πρόγραμμα στη Νέα Υόρκη απέδειξε ότι οι ευάλωτοι άνθρωποι μπορούν να βοηθηθούν πολύ προτού οι συνθήκες ξεφύγουν από τον έλεγχο.
Η πόλη εντόπισε ήδη διαθέσιμα δεδομένα που βοήθησαν διάφορες οικογένειες ώστε να μην μείνουν χωρίς σπίτι. Αυτή η προσέγγιση μπορεί να εξαλείψει μια σημαντική πίεση στα οικονομικά και τους πόρους που σχετίζονται με την υγεία και την κοινωνία μαζί με την εξάλειψη των αντιξοοτήτων. Η μοναξιά ή η απομόνωση είναι ένα άλλο κύριο πρόβλημα που κάνει τους ανθρώπους ευάλωτους.
Η Age UK συγκρίνει τις επιβλαβείς επιπτώσεις της μοναξιάς στην υγεία με εκείνη του καπνίσματος 15 τσιγάρων την ημέρα, όταν πάνω από 1,9 εκατομμύρια ηλικιωμένοι στο Ηνωμένο Βασίλειο συχνά φτάνουν να αγνοούνται. Ευτυχώς, η τεχνολογία και τα δεδομένα της έξυπνης πόλης παρέχουν μία από τις μεγαλύτερες ευκαιρίες για την αντιμετώπιση της μοναξιάς.
Το Λονδίνο προσπαθεί να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα μέσω του Civic Innovation Challenge. Η πρωτοβουλία περιλαμβάνει έναν κατάλογο 14 νεοσύστατων τεχνολογιών, που μπορούν να προτείνουν καινοτόμες λύσεις σε ορισμένα από τα πιο επείγοντα περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήματα του Λονδίνου, όπως η απομόνωση, η στέγαση και η άνοια.
Όταν οι πόλεις αρχίζουν να εμπλέκουν ολόκληρη την κοινωνία για να αξιοποιήσει την τεχνολογία ως εργαλείο για την επίλυση άμεσων προβλημάτων, είναι δεδομένο ότι οι καλύτερες έξυπνες πόλεις είναι ένα βήμα πιο κοντά μας.
