Πόσο βιώσιμη είναι μια κοινωνία χωρίς μετρητά;

711

Οι έξυπνες πόλεις συνιστούν ένα σύνολο τεχνολογίας και καινοτομίας που συνδυάζονται για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που εμφανίζονται καθημερινά. Ενώ το βιοτικό επίπεδο βελτιώνεται, η τάση πληρωμών χωρίς μετρητά έχει καταστεί σημαντικό στοιχείο του αστικού πλαισίου, με κυβερνήσεις και ιδιωτικούς οργανισμούς να εργάζονται για την επίτευξη ενός 100% βιώσιμου συστήματος χωρίς μετρητά, αναπτύσσοντας ασφαλείς ψηφιακές υποδομές.

Ως χρήστες smartphone, γνωρίζουμε τα οφέλη των συναλλαγών χωρίς μετρητά. Εξοικονομούν χρόνο και ενέργεια, αφαιρούν τη  ανάγκη μόνιμης διάθεσης και μεταφοράς χρημάτων, μειώνουν την ανησυχία κλοπής. Επιπλέον, οι πληρωμές χωρίς μετρητά μειώνουν τα λάθη, τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, τα οικονομικά εγκλήματα και το κόστος εργασίας που εμπλέκεται στη μη αυτόματη επεξεργασία πληρωμών. Τέλος, εξοικονομούν χρήματα που επενδύονται στην παραγωγή περισσότερων χρημάτων.

Έτσι, συνολικά, μία οικονομία άνευ μετρητών είναι ιδανική για κάθε κοινωνία. Όμως, παρά τα πολλαπλά πλεονεκτήματα, υπάρχουν και κάποια σημαντικά μειονεκτήματα.

Οι κίνδυνοι μιας κοινωνίας χωρίς μετρητά

Μια κοινωνία χωρίς μετρητά είναι καλή για όσους διαθέτουν τραπεζικούς λογαριασμούς και smartphone. Αλλά τι γίνεται με εκείνους τους ανθρώπους των οποίων η ζωή εξαρτάται εξ ολοκλήρου ή εν μέρει από μετρητά; Όπως γίνεται αντιληπτό, υπάρχουν άνθρωποι που ανησυχούν ιδιαίτερα για όσους δεν διαθέτουν τέτοιου είδους προνόμια, αλλά και για την ανισότητα που θα αυξηθεί λόγω μιας οικονομίας χωρίς μετρητά.

Πρόσφατα, η FDIC (Federal Deposit Insurance Corporation) στις ΗΠΑ διεξήγαγε μια μελέτη η οποία έδειξε ότι το 6,5% των νοικοκυριών δεν είχε τραπεζικούς λογαριασμούς. Πρόκειται για οικογένειες ή ενήλικες που δεν συναλλάσσονται με κανένα τρόπο με τραπεζικά ιδρύματα. Επιπλέον, τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι τα άτομα με χαμηλό εισόδημα είναι πιθανότερο να μην έχουν τραπεζικούς λογαριασμούς και το 70% αυτών χρησιμοποιούν μετρητά για τις καθημερινές τους αγορές. Ως εκ τούτου, σε μια κοινωνία που εξαρτάται πλήρως από το σύστημα ψηφιακών πληρωμών, εκατομμύρια πολίτες στις ΗΠΑ θα πρέπει να προσπαθήσουν ιδιαίτερα για να αγοράσουν οτιδήποτε χρειάζονται.

Φανταστείτε, λοιπόν, εάν αυτή είναι η κατάσταση σε μια ανεπτυγμένη χώρα όπως οι ΗΠΑ, ποιες θα μπορούσαν να είναι οι συνέπειες στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Προς το παρόν και για την πλειοψηφία του πληθυσμού, τα μετρητά θεωρούνται ανάγκη και όχι επιλογή. Χρειάζεται σωστός κοινωνικός και οικονομικός σχεδιασμός ώστε να μην αποκλειστούν από τις συναλλαγές εκατομμύρια άνθρωποι που βασίζονται στα μετρητά

Από την άλλη πλευρά, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι δεν είμαστε έτοιμοι για μια κοινωνία χωρίς μετρητά έως ότου η τεχνολογία μας παράσχει όλες τις δυνατές διευκολύνσεις. Η τεχνολογική αυτή ετοιμότητα περιλαμβάνει επίσης τον παράγοντα της ασφάλειας, ο οποίος και αποτελεί προτεραιότητα. Για παράδειγμα, εάν ένας εγκληματίας στον κυβερνοχώρο καταφέρει να αξιοποιήσει τις πληροφορίες ενός προσωπικού λογαριασμού σε μια οικονομία χωρίς μετρητά, ενδέχεται το θύμα να μην έχει άλλη επιλογή. Για το λόγο αυτό, ορισμένες τράπεζες εξυπηρετούν πλέον τους πελάτες τους με προηγμένες δυνατότητες ασφαλείας, όπως ειδοποιήσεις σε πραγματικό χρόνο και τη δυνατότητα άμεσου κλειδώματος του λογαριασμού μέσω smartphone.

Το παράδειγμα της Μεγάλης Βρετανίας

«Είναι η Βρετανία έτοιμη για μια οικονομία χωρίς μετρητά;». Η έκθεση «Πρόσβαση σε μετρητά» διαπίστωσε ότι παρά την αυξανόμενη χρήση ψηφιακών πληρωμών, οκτώ εκατομμύρια άνθρωποι (17% του πληθυσμού του Ηνωμένου Βασιλείου) παραδέχονται ότι τα μετρητά εξακολουθούν να είναι οικονομική ανάγκη.

Τα ευρήματα αποκαλύπτουν επίσης ότι ο πληθυσμός της Μεγάλη Βρετανία είναι διχασμένος ως προς την πεποίθηση ότι θα προλάβουν στη διάρκεια της ζωής τους να βιώσουν μια κοινωνία χωρίς μετρητά. Συγκεκριμένα, πάνω από το 41% των ερωτηθέντων συμφώνησαν ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί, ενώ το 38% από αυτούς δεν το αποδέχθηκαν.

Εκτός αυτού, οι καταναλωτές έδειξαν κάποιες ανησυχίες σχετικά με ένα σύστημα χωρίς μετρητά. Μεταξύ αυτών, το 74% ανησυχεί ότι το σύστημα θα τους στερούσε το δικαίωμα επιλογής, ενώ το 72% πιστεύει ότι τα ευάλωτα άτομα στην κοινωνία πιθανότατα θα εξαπατηθούν. Το 67% δηλώνει ότι όσοι έχουν χαμηλό εισόδημα μπορεί να χρειαστεί να προσπαθήσουν σκληρά για να υποστηρίξουν τον προϋπολογισμό των νοικοκυριών τους, ενώ το 65% πιστεύει ότι τα άτομα με νοητικά προβλήματα μπορεί να δυσκολευθούν να διαχειριστούν τα χρήματά τους. Τέλος, το 56% πιστεύει ότι οι αγροτικές κοινότητες θα μπορούσαν να γίνουν λιγότερο βιώσιμες.

Η Μεγάλη Βρετανία γνώρισε μια δραματική αύξηση των τεχνολογικών εξελίξεων και η επακόλουθη υιοθέτηση μεθόδων πληρωμής χωρίς μετρητά έχει αυξηθεί ραγδαία. Ωστόσο, για εκείνους που δεν μπορούν να πληρώσουν ψηφιακά, τα μετρητά θεωρούνται ανάγκη και όχι επιλογή. Ως εκ τούτου, εάν δεν εφαρμοστεί σωστός σχεδιασμός με τρόπο που να φροντίζει για τους ανθρώπους που βασίζονται στα μετρητά, εκατομμύρια άνθρωποι θα μείνουν πίσω.